24 thg 3, 2013

Dạ khúc tình


Dạ khúc tình
Violet-KC viết   3/tháng10/2012 



Một đêm khó ngủ ...
Tình cờ nghe một bài hát có câu mở đầu thật da diết :
" Cần đêm trắng để trút vơi lòng đầy ..."
Lơ đãng khoác cho mình chiếc áo tình ... Để hòa cùng những cảm xúc của cô gái trong bài hát , để mà nghe dâng tràn những cảm xúc kỳ lạ ...

Cần đêm trắng để trút vơi lòng đầy ...
Cần thêm nắng để em nhìn vừa bóng tối
Cần thêm anh hỏi han cho giấc trưa em yên lành
Cần thêm những lần hẹn như cuối cùng...



alt


       Mở đầu bằng những cái cần rất mông lung , rất con gái , cần một đêm trắng , một chút nắng , chẳng gì bâng quơ hơn ... Nhắm mắt , quanh cô gái là màn đêm , là bóng tối ? Cô cần thêm chút nắng rọi cho thấu đêm đen ? Để nhìn cho vừa với bóng tối ? Cô thèm chút nắng để sưởi ấm tâm tư , xoa cho dịu đi nỗi cô đơn hoang hoải đến trong từng đêm vắng ? Cô cần một lời anh hỏi han cho giấc ngủ trưa yên lành ? Cấp độ cần cứ ngày một tăng dần : cần... , cần thêm ..., cần thêm ... Có những trống vắng , có những lo lắng để cho con người trong những khoảnh khắc chênh chao nhận ra mình cần đến rất nhiều thứ đơn giản , một sự quan tâm , một lời hỏi han , một sự sẻ chia ... Ừ , cấp độ cứ tăng dần ... Có một muốn được hai . Đã thêm rồi , đòi thêm nữa... Nghe hết bài hát , chỉ nhận ra giọng ca Hiền Thục thật tha thiết , chẳng biết tên bài hát , chẳng biết tác giả là ai ... Tác giả là ai ? Những lời hẹn ... như cuối cùng là sao ? Lần hẹn đầu , lần thứ hai , thứ ba ... và lần cuối ! ...Rồi thêm những lần hẹn như cuối cùng. Chừng như có chút gì đó tiếc nuối , phải chăng cô muốn nối dài thêm những lần hẹn cho dù đã biết đó là lần hẹn cuối ? Con người vốn tham lam , nhất là trong lúc yêu , thật khó mà nói đến điểm dừng , nên cứ còn hoài những lần hẹn sau lần cuối ? Thôi bóng gió xa xôi , những ý muốn của cô gái đã dần dần lộ rõ hơn . Hay bởi vì từ cái lần tưởng là cuối ấy trở về sau , người ta bỗng phát hiện ra mình còn cần nhiều thứ cụ thể thêm nữa ? Cần tay níu , cần môi nóng , và cần cả con người , cần cho những lúc chênh chao , cho những khi yếu đuối , những lúc lo sợ ?


alt


       Tự dưng bị cuốn vào bài hát thật tình chỉ vì nghe lờng mình đang đầy ! Uhm , lòng mình đầy , quả thật không phải vì người ! Lòng mình đầy vì cuộc sống bề bộn và bận rộn , vì biết bao điều khó dễ xung quanh ! Ơi cái vòng xoáy của cuộc sống , nó cuốn ta xoay vòng , mê mải ... Lan man với những đầy vơi lòng mình , mới nghe thèm một chút nắng ấm. Thế rồi , dù biết là không nên , ta cứ nhận sự quan tâm từ người để trút cho vơi lòng mình.
       Lơ lửng trong tâm cảm ký ức về một buổi tối cuối cùng ...Trời dần khuya ... đường phố vắng dần . Chỉ vào những phút cuối cùng mới biết quý những giây phút có nhau thì phải ? Một cảm giác nuối tiếc , vừa vơi lại vừa đầy , vừa ngọt lại vừa đắng , như ly cafe người ta uống khi lòng đang nghiêng ... Vẫn còn tần ngần với những phút cuối cùng :

Chỉ một nụ môi thôi
Mà em nhớ
Hơi ấm lùa tóc rối
Khó lòng quên ...



alt

       Con trăng giữa mùa thu cô đơn và hoang lạnh khiến ta tự hỏi coi mình có cần nhiều đến thế không ! Chỉ có một thứ còn phân vân , vì không biết mình cần thêm yêu , hay cần ... thôi biết yêu ? Thêm hay thôi ? Vừa muốn thêm vào , lại tự nhắc mình thôi đi trong một cảm nhận rất mong manh ? Lạ thế , mâu thuẫn thế ? Và chút đắn đo ấy mãi vẫn còn được đặt lên bàn cân , lúc nghiêng bên này , lúc ngả bên kia , cứ mãi thế ! Tự dưng bị lôi cuốn bởi những ca từ , mới mày mò lục Youtube gõ lời bài hát , tìm tên tác giả . Là Quốc Bảo sao ? "Con trăng rất già mà còn hào hoa , con sông rất già mà tuôn lượt là !" Tác giả không xa lạ ! Dạ khúc , không phải là lần đầu tiên ta nghe bài hát này , chỉ có thể là lần đầu tiên ... cảm được bài hát ! Chỉ có thể là lần đầu tiên thử khoác vào mình một chiếc áo tình . Áo không vừa , nhưng hãy cứ một lần thử  hỏi xem mình có ... "cần môi nóng để thấy lòng còn ấm cúng" ? Cứ thử một lần hỏi lòng mình xem nhé ! Cái điệp khúc "cần" và "cần" , trong cái cấp độ cần cứ tăng dần ấy , chỉ một chữ niú thôi , cũng đã thấy hết những vướng viú của cả một cuộc tình !

Cần tay níu để thấy anh còn gần
Cần môi nóng để biết lòng còn ấm cúng
Cần thêm anh, cần thêm cho những khi em lo sợ
Cần thêm yêu hay cần thôi biết yêu.

      Khoác vào chiếc áo tình , tự dưng cũng thấy nao lòng cho những thứ quá xa xôi , tự dưng cũng nghe ... tình dậy sóng xôn xao ... Để như đồng cảm với cái khao khát được yêu thương " Đã cần thế, thương thật rồi ! " Gom nhiều lý do chỉ để dẫn đến một lời khẳng định , rằng em cần anh đến thế là vì em đã yêu anh thật rồi ... Một tình yêu sâu sắc , cùng với những mong ước giản đơn !

Đã cần thế, thương thật rồi
Vẫn như anh còn xa rất xa
Vì đã vùi hết những ước mơ dịu ngọt
Em thêm cần anh đến muôn lần.

alt

       Nghe cô gái trút hết nỗi lòng , sâu lắng mà vẫn rất nhẹ nhàng , chẳng hiểu tại sao lại nghĩ đến một tình yêu chông chênh ? Dường như có một chút ám ảnh , những gắn kết của tình yêu này có vẻ hời hợt quá , sao cô lại đem vùi hết những ước mơ dịu ngọt vào một nơi xa ... rất xa ? Mơ mơ hồ hồ bàn tay trao nhau , cứ xa xôi thế , hồ như mọi thứ chỉ là mong muốn mà thôi ! Dường như chính Hiền Thục cũng tự hòa mình vào tâm trạng của cô gái . Giọng hát của cô cũng cháy lên nỗi khát khao , cho khúc mê tình đăm đắm ... Cho nỗi lo sợ mất mát chính cái thứ chưa phải của mình ...Cho nên những ca từ nghe rất tâm trạng , rất nao lòng , rất thiết tha " Em thêm cần anh đến muôn lần. " Giọng Hiền Thục chùng xuống , cô đã thành công trong câu hát này. Dẫu ta không cần đến thế , nghe mà cũng muốn chùng lòng ...

      Khoác vào mình chiếc áo tình , mượn lời cho những yêu thương . Chơi vơi trong những lao xao , dù không hy vọng vẫn không thôi ước ao ... Lời ước đơn giản mà thật nồng nàn , nối thêm yêu thương vào với nhau , nối em vào anh bằng chiếc hôn nồng ... Những khát khao cháy bỏng , những mong mỏi động lòng ! Cô gái trong bài hát chấp nhận cả sóng gió , chỉ cần tình vẫn nồng ... Cô đã yêu , yêu hết lòng !

Thế tình nhé, xin về gần
Nối thêm yêu thương vào với nhau
Tình có dậy sóng vẫn cứ xin tình nồng
Nối em vào anh chiếc hôn nồng.


alt

      Thật ra chỉ là những ước mơ tình , những ước mơ xa xôi ... Lời của Dạ Khúc không chút gọt giũa , chẳng cầu kỳ , đơn giản là thế , nhưng thực tế lại là những lời chẳng dễ nói ra , không dễ dàng để thừa nhận mình cần ... E dè , đỏng đảnh hay kiêu hãnh ? Ngại ngùng hay quá tự trọng ? Để rồi chỉ còn lại những mảng màu sáng tối , những vụn vỡ tâm cảm , những mong muốn bị ép nhàu , con người còn lại gì khi sống mà không biết khao khát thực hiện ?

       Nếu có một cơ duyên để tình về gần - xin hãy trân trọng nhé - từng khoảnh khắc nhỏ nhoi ...
Lắng lòng nhé , để bắt đầu bằng một câu hỏi , tự mình hỏi mình , ta có cần nhau không ?
Và biết đâu , kết thúc sẽ là nối thêm yêu thương vào với nhau , nối em vào anh - chiếc hôn nồng ...

alt


8 thg 3, 2013

Hoa thạch thảo


 Đi tìm nhành hoa thạch thảo



Những người có chút máu văn nghệ một lúc nào đó nổi hứng, thường buột miệng hát đôi câu vu vơ. Những câu hát nằm trong bộ nhớ có khi chỉ là một đoạn của bài hát. Khúc đầu, khúc giữa, khúc đuôi, khúc nào cũng được, tự nhiên bật ra như radio bắt được tần số dò đài, những bài hát cóp nhặt trên dòng đời một cách có ý hay vô tình nghe đâu đó thỉnh thoảng được hát nho nhỏ như thế..
Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo,
Em nhớ cho, mùa thu đã chết rồi… 

Đó là câu hát tôi thường nghêu ngao nhất, có lẽ vì không gian đượm buồn nhè nhẹ của lời bài hát, mà cũng vì trong câu hát có tên một loài hoa gây ấn tượng vì vẻ huyền hoặc của nó.
Có lẽ với người Tây phương, người ta biết ngay hoa thạch thảo là hoa gì, một cái gì thấy được, ngắt được,thậm chí ngữi được mùi hoa ngát hương của nó. Trừ những người đã đi Tây và có quan tâm tìm hiểu thì còn có thể biết chứ phần nhiều người Việt chúng ta thật ra đọc thì đọc, hát thì hát chứ chẳng biết hoa thạch thảo là hoa gì, mặt mũi vóc dáng ra sao ?!
Bài viết này không bàn luận gì về bài thơ L’ Adieu mà Búi Giáng đã dịch và Phạm Duy đã phổ nhạc, tôi chỉ muốn nhân câu chuyện liên quan đến bài thơ để đi tìm ra một cành hoa đúng thật là một cành hoa thạch thảo đặt lên mộ của Léopoldine tiếc thương người bạc mệnh.
Léopoldine là con gái cưng của Victor Hugo, đại văn hào Pháp (1802-1885). Léopoldine đã chết đuối cùng chồng trong một vụ lật thuyền trên sông Seine vào trưa ngày 4/9/1843, khi cô chưa đầy 20 tuổi và đang mang thai 4 tháng. Hugo chỉ biết tin con mất khi ông vô tình đọc một tờ báo ở quán cà phê nọ. Mộ Léopoldine được chôn gần nơi bà qua đời trên bờ sông Seine đoạn chảy qua Villequier gần cảng Havre, cạnh khu bờ biển Normandi. Apollinaire làm bài thơ L’Adieu sau khi đi thăm mộ Léopoldine con gái của Victor Hugo vào ngày 16 tháng 9 năm 1913.

L’Adieu
J'ai cueilli ce brin de bruyère
L'automne est morte souviens-t'en
Nous ne nous verrons plus sur terre
Odeur du temps brin de bruyère
Et souviens-toi que je t'attends 



Lời vĩnh biệt ( dịch)
Ta đã hái nhành lá cây thạch thảo
Em nhớ cho, mùa thu đã chết rồi
Chúng ta sẽ không tao phùng đựợc nữa
Mộng trùng lai không có ở trên đời
Hương thời gian mùi thạch thảo bốc hơi
Và nhớ nhé ta đợi chờ em đó…
Bùi Giáng (1925-1998) dịch
(“Ði vào cõi thơ”. Bùi Giáng, trang 80-82, nhà xuất bản Ca Dao, Sàigon, Việt Nam.1969)
Cũng dựa trên ý thơ của bài thơ nói trên, năm 1965, Phạm Duy viết bài “Mùa thu chết” mở đầu bằng 2 câu:

"Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo
Em nhớ cho: Mùa Thu đã chết rồi!
Bùi Giáng thì dịch “ hái nhành lá” còn Phạm Duy thì viết “ ngắt cụm hoa”. Đây là khởi đầu của những suy diễn sai lầm của nhiều người viết về hoa thạch thảo.
Ngắt cụm hoa trong lời nhạc của Phạm Duy gợi hình ảnh một “cây thân thảo”, hình ảnh người ngắt cụm hoa là hình ảnh một người cúi xuống một bụi hoa .
Hái nhành lá cây trong câu thơ dịch của Bùi Giáng gợi hình ành một cây “hoa thân mộc” cao vừa tầm hái.

1. Những cây không phải là Hoa Thạch Thảo nhưng bị ngộ nhận:
Việc ngộ nhận hoa thạch thảo của người đọc bài thơ dịch và và lời bài hát nầy có nguyên do từ tên gọi tiếng Việt, một sự đồng hóa, lồng ghép khiên cưởng của chữ nghĩa do tên gọi giống nhau.
a. Ngoài Bắc, người ta gọi Cúc cánh mối (vì hoa mỏng nhẹ như cánh mối) là thạch thảo, cúc thạch thảo nên nhiều người cứ thản nhiên coi cây hoa thạch thảo trong bài thơ nói trên là cây cúc cánh mối .
Cây có nguồn từ châu Âu, châu Á. Cúc cánh mối là cây thân thảo, sống nhiều năm nhờ có thân rễ mọc bò dưới đất. Thân cao 15 – 50 cm, đơn hay phân nhánh ít ở ngọn. Lá dài, thuôn hình giáo tù, hơi có lông mịn, nguyên, các lá ở thân không có cuống. Cụm hoa hình đầu đơn độc ở ngọn các nhánh. Vòng hoa đều dài, cánh môi thuôn hẹp, thẳng màu lam tím. Các hoa ở ngoài hình lưỡi, màu lam tím, dài 1 cm. Hoa giữa hình ống hẹp màu vàng, xếp sát nhau. Hoa thường màu tím nhạt. Quả bế có mào lông mịn màu vàng.

Cúc cánh mối, tên Aster amellus L, hay còn gọi là cúc thạch thảo, là một loài thuộc chi Cúc sao (Aster) thuộc về Họ Cúc (Asteraceae). Tên tiếng Anh European Michaelmas Daisy, tiếng Pháp Oeil de Christ.

  Như vậy, có thể nói ngay Cúc cánh mối không phải là cây hoa thạch thảo. Sự nhầm lẫn bắt nguồn từ việc trùng tên theo cách gọi của người miền Bắc Việt nam mà thôi. 
Rất nhiều bài viết trên mạng internet về hoa thạch thảo kể một câu chuyện tình lãng mạn của đôi thanh niên nam nữ có tên hẳn hoi. Có thể đó là một câu chuyện bịa như hầu hết truyền thuyết, cố ý tạo một câu chuyện đầy kịch tính rồi gán ghép vào xuất xứ tên gọi một loài hoa. “Ami và Edible thường hay cùng nhau vào rừng. Ami hái nấm còn Edible săn thú. Rồi, Edible vươn người ra vách đá dựng hái hoa thạch thảo cho Ami. Edible sẩy chân rơi xuống vực chỉ kịp nói xin đừng quên tôi”, (kèm theo bài viết là hình chụp Cúc cánh mối để minh họa) .
Bắt đầu từ đây, những bài viết đó kéo thêm những ngộ nhận tiếp theo “Ban đầu họ đặt tên cho nó là Forget me not, sau nhiều năm và được trồng ở nhiều nước nó lại có những cái tên khác nhau như Muguet De Mai (Pháp), Thạch Thảo(Việt Nam)…"
 
bChính hoa 5 cánh tiếng Việt gọi là Hoa Lưu Ly mới là hoa Forget me not
Trong một số ngôn ngữ, tên của hoa lưu ly được gọi là hoa "xin đừng quên tôi". Tên tiếng Anh "Forget me not" được mượn từ tên tiếng Pháp là "Ne m'oubliez pas" và được dùng lần đầu tiên vào khoảng năm 1532.
              Myosotis alpestris
Có khoảng 50 loài lưu ly trong chi này, và chúng khác biệt nhau một cách đáng kể. Tuy nhiên, một lượng lớn các loài có chung các đặc điểm được miêu tả như hoa màu lam tím nhỏ (đường kính 1 cm) với 5 cánh hoa mọc dày dặc trên các thân cây bò lan um tùm, ra hoa vào mùa xuân. Các loại màu sắc khác của hoa cũng không phải là bất thường trong chi này, với các dạng màu hồng hay trắng vẫn có thể tồn tại. Chúng hay được trồng trong vườn và các giống trồng thường có hoa với màu sắc hỗn tạp.
Các loài lưu ly có thể là cây một năm hoặc cây lâu năm. Hệ thống bộ rễ của chúng nói chung là rễ chùm. Hạt của chúng được tìm thấy trong các quả dạng quả đậu nhỏ, hình tulip dọc theo thân tới hoa. Quả đậu bám vào quần áo khi va chạm phải chúng và cuối cùng rơi xuống đất, giải phóng các hạt nhỏ để chúng có thể nảy mầm ở mọi nơi.
Họ (familia):
Boraginaceae
Phânhọ  (subfamilia):
Boraginoideae
Chi  (genus):
Myosotis

Đây chỉ là sự gán ghép tên gọi. Dựa vào lời của người bạn trai nói với bạn gái khi rơi xuống vực trong câu chuyện thương tâm nói trên để cho rằng hoa thạch thảo còn có tên gọi là forget me not là một sai lầm ấu trỉ.

c. Thêm một loài hoa được kéo vào đây để tung hỏa mù làm người đọc không biết đâu mà lần là Muguet De Mai(Pháp).
Hoa này có tên là Hoa Linh Lan, trong tiếng Anh còn được gọi là Our Lady's tears (Nước mắt của Mẹ). Các tên gọi khác trong tiếng Anh là May Lily (huệ tháng Năm)May Bells (hoa chuông tháng Năm)Lily Constancy (huệ chung thủy)Ladder-to-Heaven (thang tới thiên đường), Male Lily.
Theo truyền thống, hoa linh lan được bán tại Pháp trên các đường phố vào ngày 1 tháng 5. Kể từ năm 1982, hoa linh lan là quốc hoa của Phần Lan.
Bộ (ordo):
Asparagales
Họ ( familia):
Ruscaceae
Chi (genus):
Convallaria
Loài(species):
C. majalis

Linh lan hay lan chuông (danh pháp khoa học: Convallaria majalis, L, là loài duy nhất trong chi Convallaria thuộc một họ thực vật có hoa là họ Ruscaceae. Nó có nguồn gốc trong khu vực ôn đới mát của Bắc bán cầu tại châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ. Nó là một loài cây thân thảo sống lâu năm có khả năng tạo thành các cụm dày dặc nhờ loang rộng theo các rễ ngầm dưới mặt đất gọi là thân rễ. Các thân rễ này tạo ra rất nhiều chồi mỗi mùa xuân. Thân cây cao tới 15–30 cm, với hai lá dài 10–25 cm và cành hoa bao gồm 5-15 hoa trên đỉnh ngọn thân cây. Hoa có màu trắng (ít khi hồng), hình chuông, đường kính 5–10 mm, có mùi thơm ngọt; nở hoa về cuối mùa xuân. Quả của nó là loại quả mọng màu đỏ, nhỏ với đường kính 5–7 mm. Nó là một loại cây cảnh trồng phổ biến trong vườn vì các hoa có mùi thơm của nó.

Hoa lan chuông



Kết 1: Cúc cánh mối (Aster amellus L), forget me not hay còn gọi là hoa lưu ly (Myosotis), Linh lan hay lan chuông (Convallaria majalis,L), cả 3 loài đều không phải là Cây Hoa Thạch Thảo.
 
2. Hoa Thạch Thảo là cây gì ?
Guillaume Apollinaire làm bài thơ L’Adieu sau khi đi thăm mộ Léopoldine con gái của Victor Hugo vào ngày 16 tháng 9 năm 1913. Bài thơ được viết lên một phần là để tưởng nhớ Victor Hugo, một phần là tiếc thương người bạc mệnh. 
Câu đầu:
J'ai cueilli ce brin de bruyère,
được Bùi Giáng dịch rất sát:
Ta đã hái nhành lá cây thạch thảo,
Brin de bruyère là nhánh, cành, nhành cây thạch thảo. Có lẽ Bùi Giáng cũng không biết cây thạch thảo ra sao, nên cứ bám vô chữ mà dịch cho chắc ăn. Mấy câu dưới ý tứ thoáng hơn nên có thể dịch thoát cũng được. Còn Phạm Duy phổ nhạc nên lại càng thoáng hơn một chút nữa. Cành lá hay cụm hoa cũng được, có hoa hay chỉ trơ cành cũng chẳng sao, thì cứ chữ gì động được đến tầng vi tế rung động của con tim là phổ. Phạm Duy có biệt tài phổ nhạc, ý nhạc nâng ý thơ, nên những bài thơ ông phổ hầu như tất cả đều nổi tiếng và đôi khi làm những nhà thơ vô danh cũng nổi tiếng theo.
Điều chính yếu của bài viết này là tìm ra đúng cây Hoa Thạch Thảo mà Apollinaire đã từng hái nhành hoa và đặt lên mộ Léopoldine vào ngày cuối thu (16/9).
Cây Hoa thạch thảo có
Tên Hoa : 紅方柏 (hồng phương bách), 石楠 thạch nam)
Tên Anh : heather
Tên Pháp: bruyère
Thuộc Họ Đỗ Quyên (Ericaceae)
Tất cả các loại thạch thảo đều trong Họ Ericaceae, có một loài hoa thạch thảo duy nhất thuộc Chi Calluna, ngoài ra là Chi Erica. Dưới đây là một số loài thuộc Chi Erica trong hàng vài trăm loài khác nhau trên thế giới.
Loài Calluna vulgaris là loài thạch thảo thật sự (true heather), loài cây nhỏ, có hoa nhỏ hình chuông màu tím, hay hồng nhạt.


Chi Erica gồm nhiều loài khác nhau từ loài cây nhỏ mọc từng bụi nhỏ hoặc có thể là cây lớn.
- Erica arborea, cây nhỏ ở vùng Địa Trung Hải có chùm hoa trắng hình chùy, thơm và có rễ cứng như gỗ được dùng để làm ống điếu hút.
- Erica carnea, là loại cây hoa nhỏ mùa đông hay mùa xuân, ở Âu châu có hoa hình chuông màu đỏ hay hồng. Phân bố ở vùng núi Alpes
- E. cinerea: loại thạch thảo có lá nhỏ, hoa hình chuông màu đỏ tím từ Tây Âu cho đến Đan mạch.
- Erica ciliaris phân bố ở phía Tây nước Pháp, Anh quốc, bán đảo Ibériquevà Bắc Maroc.
- E. tetralix, bellheather, cross-leaved heath là loại cây nhỏ lùn có hoa màu hồng ở Tây Âu 
- E. vagans hay còn gọi là Cornish heath là loại thạch thảo mọc cả bụi có hoa màu hồng hay trắng thường thấy ở cánh đồng hoang tại Cornish và đông nam Ấu châu.
- E. lusitanica mọc rậm rạp có hoa trắng hồng phân bố ở Tây ban nha và Bồ Đào Nha và ở vùng bán đảo Iberia.
- E. perspicua hay Prince of Wales heath mọc rất nhiều ở Anh quốc và Nam Phi châu, có hoa màu trắng. Hoa dài và trông tựa như chùm lông của huy hiệu trên Coat of Arms của Hoàng tử xứ Wales- Anh Quốc, nên mang tên Prince-of-Wales heath
- Erica mammosa là loại Erica có nhiều màu nhất từ màu trắng, tím, cam đến màu đỏ. Hoa chuông đặc biệt dài hơn các loại Erica khác.
Có thể kể thêm một số loài :
Erica australis phân bố ở Bắc Maroc, Erica ciliaris ở phía Tây nước Pháp, Anh quốc, Erica cinerea, Erica erigena, Erica mackaiana, Erica manipuliflora, Erica multiflora, Erica scoparia, Erica sicula, Erica terminalis, Erica tetralix, Erica umbellata.
Những loài này phân bố cùng khắp nên tôi chỉ để ý đến những loài cư trú ở vùng Normandi là bờ biển phía Tây của nước Pháp và phân bố rộng rải ở Anh quốc.
Sau khi đã nghiên cứu, phân loại và loại suy cùng đối chiếu với hình ảnh hoa thạch thảo trong văn chương, văn bản. Tôi đi đến kết luận:

Kết 2: Loài Calluna vulgaris là loài thạch thảo thật sự (true heather), loại cây nhỏ, có hoa nhỏ hình chuông màu tím, hay hồng nhạt chính là Cây Hoa Thạch Thảo mà tôi muốn tìm.
Loài hoa này gốc ở Châu Âu, nhờ mấy nhà thơ, nhà văn nên nó mới thành hoa kiểng, chứ trước kia thế kỷ 17 -19 nó là hoa dại. Ở miền bắc nước Anh cây hoa thạch thảo này mọc đầy đồng, giống như cỏ tranh ở Việt Nam. Dân Scotland lấy thân của nó bện lại làm chổi, hoặc lợp mái, ken vách và nhiều công dụng thực tế khác hơn là làm kiểng. Bây giờ di cư sang Châu Mỹ nó thành Cô Bé Thị Thành đỏng đảnh ỏ trong các tiệm bán hoa, chứ ngày xưa nàng gốc nhà quê rặt.
Ai từng đọc qua truyện Ðỉnh Gió Hú (Wuthering Heights) của Emily Bronte chắc cũng nhớ đến những cánh đồng hoang (moors) mọc đầy hoa thạch thảo (heather), và tiếng hót líu lo của những con chim chiền chiện (moor-lark). Hoa thạch thảo là loài hoa mà chính tác giả, Emily Bronte yêu thích, nàng đã nhiều lần đưa nó vào truyện và thơ của mình. (1)
Hành trình đi tìm Nhành Hoa Thạch Thảo khởi đi từ những ngộ nhận về một loài hoa đã đi vào văn thơ của thế giới và thơ nhạc Việt nam. Người ta thường muốn biết chân dung thật sự người trần mắt thịt của một Nàng Thơ là như thế nào. Vì thế mới có Ngô Vũ Bích Diễm của Diễm xưa, có Ngô Vũ Dao Ánh của Thư Tình Gửi Một Người, Minh Đức Hoài Trinh của Đừng Bỏ Em Một Mình, Khánh Ngọc của Nửa Hồn Thương Đau….
Nhành Hoa Thạch Thảo cũng là một Nhành Thơ trong tâm hồn của nhiều người Việt.
Chân dung Nàng đã hiển lộ nhưng nét duyên của Nàng không bao giờ phai mờ.
Ôi ngát hương thời gian mùi thạch thảo,
Em nhớ cho rằng ta vẫn chờ em…

Lê Duy Đoàn
Sài gòn, 06/01/2013
 
_________________
 
Trích:
(1) Một đoạn ngắn trong bài “Hoa tương tư” của Lê Phạm Trung Dung